چهل سال سرگردانی
از آنچه بدان اشاره کردیم پی می بریم, دلهای بنی اسرائیل, منظور کسانی که همراه حضرت موسی خارج شدند انحطاط های اخلاقی بسیاری پیدا کرده اند.
"سرگردانی کیفری بود" که خداوند بخاطر سرپیچی آنها از امر ورود به سرزمین مقدس گرفتارشان کرد،
و این سرگردانی امری ضروری برای پاکسازی دلهایشان وبازگشت به اصل توحید ونیکی…
چهل سال سرگردانی نسل جدید از فرزندان و نوادگان آنان (که با حضرت موسی خارج شدند) در صحرا پرورش یافت, آنها هیچ جا و مکانی برای استقرار و یا زرق وبرقی از دنیا که به آن دل ببندند نداشتند از سویی تحت سلطه هیچ ستمگری واقع نشدند, تا بذر رعب و وحشت در دلهایشان بکارد ومدام آنها را عذاب و رنج دهد, آنها در کمال آزادی پرورش یافته اند. شاید معجزاتی که در دوران سرگردانی به عین می دیدند نقش موثری در تربیت روحی واعتقادیشان داشته است. در دوران سرگردانی نسلی پرورش یافت مؤمن, نیرومند و دلیر, مهیا برای بر دوش کشیدن رسالت الهی و گسترش آن بود, آماده برای نبرد با ستمگران وجهاد در راه خدا, سرانجام وارد سرزمین مقدس شدند.این به روشنی اهتمام خداوند به آنها وعلت مبعوث نمودن پیامبری عظیم از میان الواالعزم حضرت موسی .علی رغم وجود افراد فاسد بسیاری از آنهایی که همراه حضرت موسی خارج شدند ولیاقت بر دوش کشیدن رسالت الهی را ندارند, را معلوم می کند. تمام آنان که به همراه حضرت موسی خارج شدند در دروران سرگردانی فوت شدند, و "تنها بازماندگان آنها کالب و یوشع علیهماالسلام" بودند, ماندن تا حضرت یوشع فرزندان ونوادگان آنها را به سمت سرزمین مقدس وپیروزی بر استبداد گران, هدایت کند.
پیامد سرگردانی بنی اسرائیل, تحولی اصلاحی همراه با کیفر بود, هدف نهایی اصلاح نفوس ودرون بنی اسرائیل بر رویگردانی از ظلم وفساد, وعدم اطاعت از سردم داران زور وعصیانگر بود, پس از آنکه تسلیم محض خواسته های آنها شدند وهیچ نهضتی برای تغییر وضع بدِ موجود در مصر به راه نیفتاد.
محل سرگردانی بعلت دور افتاده بودنش اثر بزرگی دارد, آنجا محلی برای پناه آوردن انسان به خداست, بر او توکل می کند وبه ولایتش تحصن می جویند, ذکر خدا برای حضرت موسی اثر بزرگی در اصلاح بنی اسرائیل داشته است وآنها را آماده بر دوش کشیدن رسالة الهی کرد, این شخصیت الهی که خداوند او را برای یاری دینش انتخاب کرده همانگونه در قرآن آمده, یکه و تنها در راه خدا جهاد کرد هنگامی که وارد کاخ فرعون شد و ستمدیدگان را یاری نمود و رو در روی متکبران ایستاد, زمانی که هنوز از قدرت برخوردار نبود یکی از ستمگران را به هلاکت رسانید,خداوند در قرآن در این باره فرمود:
وَدَخَلَ الْمَدِینَةَ عَلَى حِینِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِیهَا رَجُلَیْنِ یَقْتَتِلَانِ هَذَا مِنْ شِیعَتِهِ وَهَذَا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِی مِنْ شِیعَتِهِ عَلَى الَّذِی مِنْ عَدُوِّهِ فَوَکَزَهُ مُوسَى فَقَضَى عَلَیْهِ قَالَ هَذَا مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِینٌ ﴿۱۵﴾
(وموسی بی خبراهل مصر بشهر درآمد آنجا دید که دو مرد باهم بقتال مشغولند این یک از شیعیان وی بود وآن یک از دشمنان بود آن شخص شیعه از موسی دادخواهی ویاری برعلی آندشمن خواست موسی مشتی برآندشمن زد بدان ضربت مرگش فرا رسید وموسی گفت اینکار از فریب و وسوسه شیطان بود که دشمن شدید شیطان وگمراه ساختن آدمیان آشکار است).
اما اینکه گفته این فعلی از افعال شیطان شاید منظور عملی است که به خاطر آن قتل انجام گرفت و شاید منظورش شخص مقتول است, وخدشه دار کردن فطرت خیر و توحید جوی انسان عملی است از اعمال شیطان است... پس از این اتفاق حضرت موسی ع از مصر خارج شد او نگران دین خدا, درانتظار رحمتش وبا خدا عهد بسته بود که هرگز هیچ استبدادگری حتی با سکوت بر ستمگریش یاری نکند. پس به سوی خدا هجرت فرمود ودنیای مادی خسیس و پر زرق وبرق کاخهای فرعود مصر را وا گذاشته به رضای خدا دلبست, خداوند شرایط ملحق شدن را به پیامبری عظیم آن هم حضرت شعیب را برایش فراهم کرد وبا یکی از دخترانش ازدواج کرد, ده سال در نزد او رعیتی کرد, شاید این یکی از خواسته های خدا برای او بود, سپس خواست تا او را به نزد قوم خویش در مصر بازگرداند تا آنها را از تاریکی به سوی نور هدایت کند واز بردگی به آزادی رهنمون سازد, از آنها نسلی تربیت کرد صالح وخداجو آماده برای بر دوش کشیدن رسالت الهی است همانگونه که قبلا ذکر کردیم.
اگر فرمان و رحمت و فضل خدا نبود او هرگز نمی توانست نسلی صالح از پدرانی عبید و نافرمان تربیت کند.
